اسلام آباد – 10 – آڪٽوبر (اي پي پي) نگران پرڏيهي وزير جليل عباس جيلاني چيو آهي ته پاڪستان سدائين اي سي او کي اڳتي وڌائڻ ۾ هڪ فعال ڪردار ادا ڪيو آهي، مستقبل ۾ به تنظيم پاران پيش ڪيل قدمن کي اڳتي وڌائڻ جي لاءِ پرعزم آهيون، اي سي او کي پنهنجي ??طي کي هڪ مثالي بلاڪ ڏسڻ چاهيون ٿا، پاڪستان پارٽنر رياستن سان گڏجي ٻطرفي ۽ گهڻ رخي چينلز جي ??ريعي ٽرانزٽ ڪنيڪٽيويٽي کي وڌائڻ ۽ اپ گريڊ ڪرڻ جي لاءِ ڪم ڪري رهيو آهي، گلوبل وارمنگ انساني تهذيب جي لاءِ هڪ وجودي خطرو آهي، عبوري افغان حڪومت گورننس کي بهتر بڻائڻ، بدعنواني تي ضابطو آڻڻ ۽ علائقائي واپار کي فروغ ڏيڻ جي لاءِ پڻ قدم کنيا آهن. اهڙن خيالن جو اظهار هن آذربائيجان جي ??هر شوشا ۾ اي سي او جي پرڏيهي وزيرن واري ڪائونسل جي 27 هين اجلاس کي خطاب ڪندي ڪيو. هن چيو ته پاڪستان اقتصادي تعاون تنظيم (اي سي او) کي تمام گهڻي اهميت ڏي ٿو، اها نه رڳو اسان جي ??طي ۾ باقاعده تعامل، ويجهي تعاون ۽ لاڳاپن کي مضبوط بڻائڻ جي لاءِ رستو فراهم ڪري ٿي پر اها تيزي سان بدلجندڙ جيو پوليٽيڪل آرڊر ۾ اسان جي ??يندڙ نسلن جي لاءِ هڪ روشن مستقبل جو واعدو پڻ جاري رکيو آهي. هن چيو ته پاڪستان سدائين اي سي او کي اڳتي وڌائڻ ۾ هڪ فعال ڪردار ادا ڪيو آهي ۽ هو مستقبل ۾ به تنظيم پاران پيش ڪيل قدمن کي اڳتي وڌائڻ جي لاءِ پرعزم آهن. هن چيو ته اسان اي سي او کي پنهنجي ??طي کي هڪ مثالي بلاڪ ڏسڻ چاهيون ٿا جيڪو علائقائي ترقي کي تحريڪ، گڏيل ترقي کي فروغ ۽ گڏيل ترقي جي ??وصلا افزائي ڪري. نگران پرڏيهي وزير چيو ته ان کان به اهم ڳالهه اها آهي ته هي عالمي امن، استحڪام ۽ خوشحالي کي فروغ ڏيڻ جو هڪ لازمي عنصر آهي، اي سي او خطو 8 ملين مربع ڪلوميٽر ۽ اڌ ارب ماڻهن تي ٻڌل آهي جيڪو دنيا جي 15 سيڪڙو آبادي جي نمائندگي ڪري ٿو، عالمي واپار ۾ ان جو حصو رڳو 2 سيڪڙو آهي، اسان جو انٽرا ريجنل واپار خطي جي مجموعي واپار جي 8 سيڪڙو کان به گهٽ آهي ۽ اهو ٻين علائقائي گروپ بندين جهڙوڪ يورپي يونين جي ??لڪل ابتڙ آهي جتي انٽرا ريجنل واپار 70 سيڪڙو کان وڌيڪ آهي، اسان کي ان کي تبديل ڪرڻ ۽ علائقائي واپاري انضمام جي ??مايت جي لاءِ پرعزم ڪوششون ڪرڻ جي ??رورت آهي. جليل عباس جيلاني اسلام آباد ۾ 13 هين اي سي او سربر??هي اجلاس دوران اختيار ڪيل ”اي سي او ويزن 2025ع“ جو ذڪر ڪندي چيو ته ان اسان کي مناسب طريقي سان ان رخ جو روڊ ميپ فراهم ڪيو جنهن ۾ علائقائي واپار ۾ اضافي، علائقائي رابطن کي مضبوط بڻائڻ، وڏن اي سي او ٽرانسپورٽ ڪوريڊورز کي فعال ڪرڻ، توانائي جي ??لامتي ۽ پائيداري حاصل ڪرڻ جي لاءِ ڪوششن کي ٺوس ڪرڻ، بين العلائقائي واپار ۾ اضافي، عالمي واپار ۾ اي سي او ملڪن جي ??صيداري ۾ اضافي ۽ سياحت کي فروغ ڏيڻ شامل هو. هن چيو ته اسان کي گهربل هدفن ۽ متوقع هدفن کي پورو ڪرڻ جي لاءِ ٺوس ڪوششون ڪرڻ جي ??رورت آهي جهڙوڪ اي سي او ويزن 2025ع ۾ بيان ڪيو ويو آهي ۽ ٺوس فائدا حاصل ڪرڻ جي لاءِ انهن جي ??ڪميل جي لاءِ هڪ حقيقت پسنداڻو ٽائيم فريم مق??ر ڪرڻو پوندو. اي سي او ٽريڊ ايگريمينٽ (اي سي او ٽي اي) هڪ تاريخي ترجيحي واپاري انتظام آهي جنهن جو مق??د هڪ طئي ٿيل ٽائيم فريم تي اسان جي ??طي ۾ ٽيرف کي گهٽ ڪرڻ آهي، ان جو جلد لاڳو اي سي او فريم ورڪ جي ??ندر بهتر رابطي جي ??ريعي ٽرانزٽ ۽ واپاري سرگرمين کي فروغ ڏيندو. هن چيو ته اسان سمورن ميمبر ملڪن تي زور ڏيون ٿا ته ??هي اي سي او ٽي اي جي ??لد آپريشنلائيزيشن کي ترجيح طور تي ڏسن ته جيئن اسان جو خطو بهتر اقتصادي تعامل ۽ واپاري رابطن جي ??قيقي صلاحيت مان فائدو کڻي سگهي. هن چيو ته اسان جي ??طي جي ??اگرافيائي سياسي اهميت تمام وڌيڪ آهي، تاريخي طور تي سلڪ روٽ جيڪو جديد دور جي ??ي سي او خطي تي ٻڌل آهي ۽ قديم زماني کان ئي اوڀر ۽ اولهه تهذيبن ۾ شامل ٿيڻ جو ڪم ڪندو رهيو آهي. نگران پرڏيهي وزير چيو ته اسان اتر – ڏکڻ ۽ اوڀر – اولهه اڌ زمين جي ??نگم تي بيٺل آهيون، دنيا جا تزويراتي طور تي اهم ٽرانسپورٽ ڪوريڊورز هن خطي مان گذرن ٿا جن ۾ انٽرنيشنل نارٿ سائوٿ ٽرانسپورٽ ڪوريڊور، چين پاڪستان اقتصادي لنگهه يا بيلٽ اينڊ روڊ انيشي ايٽو شامل آهن. هن ان ڳالهه جو ورجاءُ ڪيو ته اي سي او خطي جي ??يو اڪنامڪ صلاحيت کي کولڻ جي ??هم رابطي ۾ آهي، اسان ان مق??د کي ٽي اهم قدم کڻي حاصل ڪري سگهون ٿا جن ۾ رستي ۽ ريل جي منصوبن جي ??رقي، ويزا نظام کي آزاد ڪرڻ ۽ سرحدي طريقيڪار کي آسان بڻائڻ شامل آهي. هن چيو ته اهڙي طرح جا قدم نه رڳو توانائي جي اسان جي ??لائقائي ضرورتن کي پورو ڪرڻ ۽ بين العلائقائي واپار ۾ اضافو ڪندا پر اسان کي پائيدار ترقي جي لاءِ گڏيل دارومدار پيدا ڪرڻ جي لاءِ هڪ پل طور تي ڪم ڪرڻ جي قابل بڻائيندا. هن چيو ته ٽرانزٽ ٽرانسپورٽ فريم ورڪ ايگريمينٽ جي لاڳو ڪرڻ سان گڏوگڏ استنبول – تهران – اسلام آباد روڊ ڪوريڊور کي فعال ڪرڻ ۽ ان کي لاڳو ڪرڻ جي لاءِ هڪ فنڊ جو قيام اي سي او جون ڪجهه اهم ترين حصيداريون آهن. نگران پرڏيهي وزير چيو ته ٽي آئي آر سسٽم تحت نيشنل لاجسٽڪ سيل آف پاڪستان جون ٽرڪون ايران جي ??ستي ڪارگو کي ڪاميابي سان منتقل ڪري رهيون آهن، پاڪستان پارٽنر رياستن سان گڏجي ٻطرفي ۽ گهڻ رخي چينلز جي ??ريعي ٽرانزٽ ڪنيڪٽويٽي کي وڌائڻ ۽ اپ گريڊ ڪرڻ جي لاءِ ڪم ڪري رهيو آهي. هن گلوبل وارمنگ کي انساني تهذيب جي لاءِ هڪ وجودي خطرو قرار ڏيندي چيو ته گذريل سال پاڪستان تب??هي آڻيندڙ برساتن ۽ ٻوڏ کي منهن ڏنو، جنهن 33 ملين کان وڌيڪ زندگين کي متاثر ڪيو ۽ ملڪ کي 80 ارب ڊالر جو نقصان پهچايو، اهڙي شديد تب??هي اسان اڳ ۾ ڪڏهن به نه ڏٺي هئي. هن چيو ته موسمياتي تبديلي جا چئلينجز هر گذرندڙ ڏينهن سان گڏ وڌي رهيا آهن. هن جمهوريه آذربائيجان جا ٿورا مڃيندي چيو ته هن سال 2025ع کي ”سبز منتقلي ۽ گڏيل رابطي جو سال“ قرار ڏنو جنهن موسمياتي تبديلي جي مسئلي کي مرڪز ۾ آندو. هن چيو ته خوشقسمتي سان هاڻي اسان وٽ ماحولياتي تعاون تي اعليٰ سطحي ڊائيلاگ پليٽ فارم آهي جنهن جو مق??د انهن مسئلن کي حل ڪرڻ آهي جيڪي اسان سڀني جي لاءِ فڪر جو سبب آهن، ان مسئلي جي ??هميت کي نظر ۾ رکندي آئون مستقبل ۾ گرين اڪانومي طرف وقت سر منتقلي سان گڏوگڏ اڀرندڙ ماحولياتي مسئلن کي منهن ڏيڻ جي لاءِ خطي جي ??ندر هڪ وقتي پابند، سٺي مالي امداد ۽ حڪمت عملي جي لحاظ کان مضبوط مڪينزم تيار ڪرڻ جي ??رورت جو ورجاءُ ڪندس. هن چيو ته اسان کي گرين هائوس گئسن جي گهٽ کان گهٽ اخراج کي يقيني بڻائيندي پاڻ کي جديد، وسيلن سان ڀرپور ۽ چٽاڀيٽي معيشتن ۾ تبديل ڪرڻ جي ??رورت آهي، اسان کي هڪ ڊگهي مدي واري گهڻ رخي ۽ بنيادي تبديلي جي لاءِ گڏجي ڪم ڪرڻ گهرجي ??يڪا اسان کي اي سي او خطي ۾ پيداوار ۽ کپت جي وڌيڪ پائيدار نمونن طرف منتقلي جي قابل بڻائي. نگران پرڏيهي وزير جليل عباس جيلاني چيو ته افغانستان هڪ اهم موڙ تي بيٺل آهي، ڪيترن ئي ڏهاڪن جي ??ڪرارن ۽ عدم استحڪام کانپوءِ افغانستان ۾ ڪا جنگ نه آهي، ملڪ ۾ سيڪيورٽي جي ??ورتحال بهتر ٿي آهي، عبوري افغان حڪومت گورننس کي بهتر بڻائڻ، بدعنواني تي ضابطو آڻڻ ۽ علائقائي واپار کي فروغ ڏيڻ جي لاءِ پڻ قدم کنيا آهن، افغانستان ۾ پوست جي پوکيءَ ۾ نمايان گهٽتائي عبوري افغان حڪومت جي هڪ وڏي ڪاميابي طور سامهون اچي ٿي. هن چيو ته ان جي ??بتڙ شموليت، عورتن ۽ ڇوڪرين جي ??قن ۽ افغانستان ۾ رهندڙ دهشتگرد تنظيمن پاران خطري جو مق??بلو ڪرڻ جي ??والي سان عالمي خدشن کي ختم ڪرڻ ۾ خاطرخواهه اڳڀرائي نه ٿي سگهي آهي، اسان سمجهون ٿا ته افغانستان ۾ ترقي جو رستو عبوري افغان حڪوم?? سان تعميري رابطي جي ??ريعي ٿئي ٿو، افغانستان جي ??وست ۽ پاڙيسري هجڻ جي ناطي اسان کي اي سي او جي ميمبر جي ??يثي?? سان ان مق??د جي لاءِ هڪ اهم ڪردار ادا ڪرڻو آهي. نگران پرڏيهي وزير چيو ته اسان کي افغانستان ۾ اقتصادي بحالي ۽ ترقي حاصل ڪرڻ جي لاءِ رابطي جو فائدو کڻڻ گهرجي ??يڪو پائيدار امن، استحڪام ۽ خوشحالي لاءِ اهم آهي، ڪاسا – 1000، ٽرانس افغان ريلويز، تاپي ۽ ٻيا ڪنيڪٽيويٽي پراجيڪٽس رڳو اقتصادي منصوبا نه آهن پر ??هي اسان جي گڏيل مستقبل ۾ اسٽريٽجڪ سيڙپڪاري به آهن، اسان کي علائقائي رابطن جي لاءِ گڏيل ويزن جوڙڻ گهرجي. هن چيو ته پاڪستان هڪ پرامن، خوشحال افعانستان جي لاءِ اي سي او جي ٻين ميمبر ملڪن سان گڏجي ڪم ڪرڻ جو منتظر آهي، اسان اي سي او پليٽ فارم تان پنهنجي گڏيل ڪوششن خاص طور تي ٽرانزٽ ۽ ٽرانسپورٽ ڪنيڪٽيويٽي جي ??عبي ۾ هڪ ڊگهو سفر طئي ڪيو آهي، جڏهن ته اسان جي ??طي جي ??ندر ۽ ٻاهر جي چئلينجن اي سي او کي ان جي ??روعاتي مق??دن موجب هڪ ٺوس علائقائي اقتصادي تنظيم بڻائڻ طرف اڳڀرائي ۾ رڪاوٽ وڌي آهي، تنظيم کي وڌيڪ موثر ۽ نتيجاخيز بڻائڻ جي لاءِ اصلاح جي مخلصاڻي ڪوشش لازمي آهي. هن چيو ته پاڪستان اي سي او جي ??نيادي مق??دن جي ??حفظ ۽ فروغ سميت ٺوس تنظيم طور تي پنهنجي ويزن کي برقرار رکڻ جي لاءِ پرعزم آهي.
